In Nederland groeit de groep zelfstandigen zonder personeel (ZZP’ers) al jaren gestaag. Voor velen vormde het zzp-schap een droom: vrijheid, flexibiliteit en de mogelijkheid om zelf het verdiende geld te besteden.
Maar die droom verandert nu steeds vaker in een financiële nachtmerrie.
Door hard ingrijpen vanuit de overheid, striktere regels en een steeds moeilijkere fiscaliteit, worden zzp’ers door de belastingdienst steeds vaker gedwongen om terug te keren in loondienst. Dit is niet alleen een beleidsmatige wijziging, maar het bevestigt ook een hardnekkig maatschappelijk probleem: tal van zzp’ers leefden jarenlang boven hun stand.
Een luxeleventje op krediet en een tophypotheek en een fiscale valkuil.
Veel zzp’ers genoten jarenlang van een relatief zelfstandig inkomen zonder de lasten van een vast dienstverband. Dit inkomen werd echter vaak grotendeels uitgegeven aan luxe goederen, dure vakanties en een levensstijl die niet altijd werd ondersteund door een gezonde financiële planning.
Het ontbreken van verplichtingen als pensioenopbouw, belastingafdracht en andere premies leidde vaak tot een kortetermijnvisie op geld: uitgeven wat er binnenkwam, zonder buffer voor tegenslagen.
Wanneer de Belastingdienst hier vervolgens een streep door zet door achterstallige betalingen te vorderen — vaak na aanslagen op naheffingen of boetes vanwege onvolledige aangiften en geen reserveringen voor belasting — staan veel zzp’ers met lege handen.
Niet zelden lopen de achterstanden op tot zware bedragen, die in combinatie met stijgende woonlasten en leven zonder vaste uren, enorme financiële stress veroorzaken.
De spagaat van een regulier inkomen.
Tegelijkertijd ervaren werknemers met een vast inkomen een tegenovergestelde situatie. De toegang tot een tophypotheek wordt steeds moeilijker, doordat banken strenger toetsen en de maximale hypotheek steeds lager komt te liggen.
De levensonderhoudskosten stijgen, de rentepercentages zijn niet zelden hoog, en waar eens een luxewoning betaalbaar leek, rest nu met moeite voldoende ruimte voor andere uitgaven.
Dit schept een schrijnende tegenstrijdigheid: ex-zzp’ers die jarenlang leefden van hun geld en nu met forse schulden zitten, terwijl werknemers met een regulier inkomen zich niet langer de luxe kunnen veroorloven om comfortabel te wonen.
De kloof tussen deze twee groepen wordt groter, en de spanningen op de woningmarkt en inkomensverdeling nemen toe.
Voorspelbare financiële instorting en dreiging op de woningmarkt.
Er komt een moment waarop tienduizenden ex-zzp’ers onder druk komen te staan. Zij worstelen met liquiditeitsproblemen, kunnen achterstallige belastingen niet voldoen en dreigen hun woning niet langer te kunnen betalen.
De combinatie van belastingschulden, stijgende rentelasten en mogelijke werkloosheid maakt hen kwetsbaar.
De dreiging is reëel: hypotheekverstrekkers zullen steeds vaker tot executieverkoop overgaan als betalingen uitblijven.
Wat begon als een keuze voor zelfstandigheid zonder vangnet, dreigt door rigide regelgeving en persoonlijke financiële misplanning uit te monden in een golf van gedwongen woningverkopen. Niet alleen raakt dit de betrokken zzp’ers zelf, maar ook de woningmarkt en sociale rust in het land.
Tot slot van dit artikel: een structurele aanpak noodzakelijk.
De situatie rondom zzp’ers en ex-zzp’ers is symptomatisch voor bredere sociale en economische problemen. Een beleid dat zzp’ers terug dwingt in loondienst zonder rekening te houden met hun financiële situatie, helpt niet.
Evenmin lost het ervaren van financiële pijn door belastingtechnische achterstanden het probleem structureel op.
Wat nodig is, is een eerlijke en realistische benadering van zelfstandigen: meer voorlichting, betere fiscale ondersteuning, realistische betalingsregelingen en preventieve maatregelen om financiële problemen te voorkomen.
Alleen zo kan voorkomen worden dat tienduizenden mensen in de uitgestrektheid van het Nederlandse socialezekerheidsstelsel tussen wal en schip vallen, met alle gevolgen van dien – voor henzelf en voor de samenleving als geheel.
Voor meer informatie of een discussie voor verantwoord ondernemerschap ben ik bereikbaar via de mail info@nfpi.nl en telefonisch ben ik bereikbaar op 088 9988444.
